Waar gaat het om?

Misschien heeft u in de media al gevolgd dat de opvanglocaties van allerlei soorten vluchtelingen in Nederland vol zijn. De Rijksoverheid is dringend op zoek naar nieuwe locaties. Zowel het Rijk, de Commissaris van de Koning in Zuid-Holland als VluchtelingenWerk hebben deze maand aan de gemeente Zoetermeer gevraagd op welke manieren de gemeente kan helpen bij het oplossen van het opvangprobleem.

In september 2021 heeft het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) aan de gemeente gevraagd of er een tijdelijke noodopvang kan komen voor vluchtelingen en/of statushouders (asielzoekers waarbij de asielaanvraag (tijdelijk) is ingewilligd) in de nu leegstaande gevangenis in Zoetermeer. De opvang is voor de duur van ongeveer één jaar. De gemeente en het COA hebben op 7 december 2021 afspraken gemaakt over de start van de noodopvang.

In een ruime omgeving van de leegstaande gevangenis zijn omwonenden en daar gevestigde bedrijven en organisaties in oktober en in december 2021 geïnformeerd. Staat het antwoord op uw vraag niet op onze website? Stuur uw vraag dan via e-mail naar noodopvang@zoetermeer.nl.

Waarom komt er een noodopvang in Zoetermeer?

Deze noodopvang voor mensen die (bijna) statushouder zijn, is een manier om de volle normale opvanglocaties (asielzoekerscentra) leger te maken. Dan hebben ze daar plaats voor nieuwe vluchtelingen.

Welke vragen stelde het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers?

Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB), eigenaar van de leegstaande gevangenis aan de Rokkeveenseweg, en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) vinden deze locatie geschikt voor de opvang van vluchtelingen en/of statushouders (asielzoekers voor wie de asielaanvraag (tijdelijk) is ingewilligd). Zij vragen de gemeente om:

  • toestemming om de leegstaande gevangenis te gebruiken als noodopvanglocatie voor de duur van ongeveer een jaar;
  • instemming met de tijdelijke noodopvang van in totaal 750 mensen. De groep die er mogelijk komt bestaat uit alleenstaande statushouders, echt kansrijke asielzoekers en een kleine groep alleenstaande minderjarige vreemdelingen.

De gemeente heeft op 7 december 2021 hierover met het COA afspraken gemaakt. Die zijn vastgelegd in een bestuursovereenkomst.

Wat is het COA?

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang van asielzoekers in Nederland tijdens hun gehele asielprocedure. Dit houdt in dat het COA zorgt voor huisvesting vanaf het moment dat de asielzoeker asiel aanvraagt in Nederland tot aan het moment dat de asielzoeker Nederland moet verlaten of een verblijfsvergunning krijgt. Het COA vangt asielzoekers op in asielzoekerscentra (AZC) of op noodopvanglocaties verspreid over het hele land.

Wat is het verschil tussen een AZC en noodopvang?

Asielzoekers verblijven in een asielzoekerscentrum (AZC). Zij blijven daar tot over hun asielaanvraag is beslist. Wordt deze afgewezen, dan moeten ze terug naar hun eigen land. Als de asielaanvraag wordt toegekend dan is die persoon statushouder en krijgt hij/zij een woonruimte.

Noodopvang is tijdelijk. Mensen zitten hier tijdelijk, totdat ze naar een Asielzoekerscentrum kunnen (Asielzoekers) of doorstromen naar een woning (statushouders).

Wordt de leegstaande gevangenis een asielzoekerscentrum (AZC)?

Nee, het COA vraagt toestemming om de leegstaande gevangenis te gebruiken als tijdelijke noodopvang van voornamelijk statushouders of mensen die zeer waarschijnlijk een verblijfsvergunning krijgen.

Welke afspraken hebben gemeente en het COA gemaakt over de vragen en punten van zorg?

De belangrijkste afspraken die in december 2021 zijn gemaakt zijn:

  • De noodopvang is beperkt tot een jaar en dat jaar start bij de aankomst van de eerste bewoners. Het COA verwacht dat ze in de tweede helft van januari 2022 starten met de opvang.
  • Er komen 500 mensen wonen in de opvang. Daarvan is minimaal de helft statushouder en de andere bewoners zijn asielzoekers met een grote kans op een verblijfsvergunning. Er komen geen alleenstaande minderjarige asielzoekers.
  • Op de opvanglocatie is altijd beveiliging aanwezig. Het COA en de gemeente nemen maatregelen bij overlast.
  • De meeste bewoners gaan overdag werken en kinderen gaan naar school. Ook is er genoeg te doen op de opvanglocatie. Het COA betrekt hierbij waar mogelijk Zoetermeerse partijen zoals Vluchtelingenwerk en Stichting Piëzo.
  • De gemeente Zoetermeer kan de bestuursovereenkomst tussentijds opzeggen als de aanwezigheid van en de overlast door de bewoners van de opvanglocatie aantoonbaar leidt tot verstoring van de openbare orde.
  • Alle kosten die de gemeente maakt die komen door de noodopvang, betaalt het COA.

Wie beslist of de noodopvang er komt?

Het college van burgemeester en wethouders heeft hierover op 7 december 2021 een besluit genomen. Omdat een besluit hierover ingrijpende gevolgen heeft voor de hele stad was er vooraf ook gelegenheid voor gesprekken tussen college en de gemeenteraad en met bewoners, ondernemers en organisaties in de omgeving van de leegstaande gevangenis. Met het akkoord gaan met deze noodopvang bevestigt het college de bestuursovereenkomst met het COA. Daarin staan de afspraken en onze voorwaarden voor medewerking. De overeenkomst wordt ter informatie voorgelegd aan de raad.

Wie gaan er wonen in de noodopvang?

In de bestuursovereenkomst is afgesproken dat er 500 bewoners komen in de noodopvang. De groep bewoners gaat bestaan uit:

  • minimaal de helft statushouders
  • aangevuld met asielzoekers die een grote kans hebben op een verblijfsvergunning

Er komen geen alleenstaande minderjarige asielzoekers.

Hoe lang gaan er mensen wonen in de noodopvang?

Het gaat om een noodopvang voor vluchtelingen voor de duur van ongeveer een jaar. In de bestuursovereenkomst is afgesproken dat het jaar start vanaf dat er bewoners gaan wonen. De verwachting is dat de noodopvang klaar is in de tweede helft van januari 2022.

Er mogen maximaal 500 mensen worden opgevangen. Wanneer er in de tussentijd 100 mensen op een andere plek woonruimte vinden, komt er weer ruimte vrij voor 100 nieuwe mensen. De verwachting is dat de noodopvang klaar is in de tweede helft van januari 2022. Met de omgeving wordt de noodopvang geëvalueerd.

Is de gemeente voldoende voorbereid, ook omdat deze opvang in dichtbij/in een woonwijk staat?

De gemeente heeft alle belangrijke onderwerpen met het COA besproken en afspraken gemaakt met het COA. Hiermee is de gemeente zo goed mogelijk voorbereid op wat we weten. Door een wekelijks veiligheidsoverleg en daarnaast de overlegcommissie kunnen we met elkaar omgaan met onverwachte situaties. In de meeste gevallen verloopt in andere gemeenten het opvangen van mensen dicht bij/in woonwijken goed. Voor de bewoners van de noodopvang is de noodopvang hun thuis, dus zij hebben er belang bij de woon- en leefomgeving prettig te houden.

Wordt er nog naar meer locaties gezocht in Zoetermeer of konden deze mensen niet naar Rijswijk?

Vanwege het dringende opvangprobleem wordt er naar alle gemeenten in Nederland gekeken. Hen wordt gevraagd mee te helpen met het vraagstuk. Het Rijksvastgoedbedrijf en het COA hebben gezamenlijk voorgesteld de leegstaande gevangenis te gebruiken als noodopvanglocatie. Er kan een grote groep mensen wonen met allerlei voorzieningen. Er wordt niet gezocht naar andere locaties. AZC Rijswijk is vol en voortzetten in 2022 is nog onzeker.

Is er geld genoeg voor deze opvang?

Alle kosten voor de noodopvang worden betaald door het COA. Dat geldt ook voor de aanpassingen om de gevangenis geschikt te maken als noodopvanglocatie. De gemeente heeft hier geen kosten aan, en de noodopvang heeft geen gevolgen voor de gemeentelijke begroting of belastingen.

Krijgen de vluchtelingen ook voordelen zoals bijv. ZoetermeerPas/OV-chipkaart? Wie betaalt dat?

Nee, vluchtelingen krijgen naast de noodopvang geen ZoetermeerPas of een OV-chipkaart van de gemeente.

Hoe past de opvang passen binnen het huidige bestemmingsplan?

Om een noodopvang toe te staan in de leegstaande gevangenis is een tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan nodig. Door het aanvragen van een vergunning hiervoor, wordt de gemeente gevraagd hieraan mee te werken.

Hoe kijken mensen er tegenaan dat ze in de gevangenis opgevangen worden?

Het COA vindt de gevangenis een goede opvanglocatie vanwege de ruimte, privacy in de kamers en voorzieningen (sport/spel). Een belangrijk verschil tussen de noodopvang en de gevangenis is dat de bewoners van de noodopvang vrij zijn en gevangenen niet.

Wat waren de oorspronkelijke plannen met de gevangenis?

De gemeente is in gesprek met de eigenaar van de gevangenis (het Rijksvastgoedbedrijf) over de toekomst van de gevangenis nadat de noodopvang weer sluit.

Komt er een omgevingsfonds voor de omwonenden zoals een speeltuin, renovatie van iets, kunst... bijvoorbeeld?

Nee, er komen geen extra voorzieningen en aanpassingen in de openbare ruimte in de omgeving van de gevangenis.

Hoe zorg je ervoor dat het niet wij-zij wordt? Dat vluchtelingen zich welkom voelen?

De gemeente doet er alles aan om de verbinding te maken tussen vluchtelingen en de inwoners. Bijvoorbeeld door het organiseren van activiteiten waar iedereen welkom is om met elkaar kennis te maken.

Hoe ontvangen de nieuwe bewoners van de nieuwbouw wijk informatie over de noodopvang?

De projectontwikkelaar Ten Brinke houdt hen van de ontwikkelingen op de hoogte zodra ook de gemeente nieuwe brieven stuurt aan de omgeving.

Hoe zit het met de vergunningaanvragen van COA?

Op 7 december 2021 hebben gemeente en het COA een bestuursovereenkomst gesloten over de noodopvang in de leegstaande gevangenis. Ondertussen heeft het COA in november bij de gemeente 2 vergunningen voor de noodopvang aangevraagd, namelijk:

  1. Een vergunning voor het tijdelijk afwijken van het bestemmingsplan voor een noodopvang.
  2. Een omgevingsvergunningaanvraag voor brandveilig gebruik als noodopvang van de voormalige gevangenis.

De aanvragen zijn via de gebruikelijke weg gepubliceerd.

Het COA koos ervoor alvast vergunningen bij de gemeente aan te vragen. Vergunningenprocedures duren een flink aantal weken en het COA wil geen tijd verliezen. Op deze manier kan het COA meteen de noodopvang inrichten en gebruiken zodra er een bestuursovereenkomst is én de vergunningprocedure is afgerond. De bestuursovereenkomst is er nu. Het wachten is nu op afronden van de vergunning procedure.

Nieuwe informatie over het vergunningenproces komt op deze pagina als er een besluit is op de vergunning.

Kan ik als bewoner bezwaar maken tegen de komst van de noodopvang?

U kunt op dit moment nog geen bezwaar indienen tegen de komst van de noodopvang. Dat kan pas zodra er een echt besluit ligt van de gemeente op de 2 vergunningen die het COA heeft aangevraagd: één voor brandveilig gebruik van het gebouw en één voor tijdelijk afwijken van het bestemmingsplan. Zodra de vergunningen worden verleend, komt hiervan een publicatie op www.zoetermeer.nl/bekendmakingen. Vanaf dat moment kunnen belanghebbenden bezwaar maken tegen deze vergunningen. De bezwaarcommissie behandelt in eerste instantie de ingediende bezwaren. Als de bezwaarmaker het niet eens is met de uitspraak kan deze in beroep gaan bij de rechtbank.

Wel kunt u uw zorgen en vragen delen met de gemeente. U kunt een mail sturen aan de gemeente naar noodopvang@zoetermeer.nl.